Монголын эмзэг бүлгийн хүүхдийн төлөө амиа алдсан Швейцарийн иргэн Изабелла Збигнер

Швейцарийн иргэн И.Збигнер 2008 онд Монголд асрамжийн газар байгуулж дөчөөд хүүхдийг асарч байжээ. Харамсалтай нь байр нь шатсаны улмаас хүүхдүүдээ гаргатал нэг хүүхэд дутуу байсан аж. Асрамжлагч эмэгтэй түүнийг хайж шатаж байгаа байшинд орж амиа алджээ. Харин нөгөө хүүхэд нь өөр газар байсан гэдэг. Энэ тухай материалыг МУСГЗ, сэтгүүлч Г.Жамьян цуглуулж байгаа гэнэ.

-Швейцарийн иргэний тухай материал цуглуулж байна гэсэн?

-Миний мэдэхээр 2007 онд Швейцарийн иргэн Изабелла Збигнер асрамжийн сургууль байгуулж, буян хийж байсан.

-Гэр бүлийн байдал ямар байсан бол?

-Хорин хэдхэн настай. Швейцарт аав ээж нь байдаг. Хайртай залуутай, хүүхэдгүй эмэгтэй байсан.

-Та энэ эмэгтэйтэй яаж танилцав?

-Би анх гадаадын эмэгтэй асрамжийн газар байгуулж, хүүхдүүдийг хооллож, ундаалж, хичээл ном зааж, эцэг эхээс нь дутуугүй асрамжилж байгаа тухай сонссон. Тэгээд газар дээр нь очиж сурвалжилсан юм. Тэгэхэд их сайхан ааштай, ялдамхан, царайлаг охин байсан. Ингээд хүүхдүүдтэй нь уулзаж ярилцаад сонинд сурвалжлага гаргаж байсан. Тэнд сургуулийн өмнөх насны, сургуулийн насны дөчөөд хүүхдүүд байсан.

-Асрамжлагч, хүүхдүүдийн харьцаа ямар байв?

-Асрамжийн газартаа хүүхдүүдийн эцэг эхийг байнга дуудаж уулздаг. Хүүхдүүдийн талаар байнга зөвлөлдөж ярилцдаг, ээжээс нь өөрцгүй ээж болсон эмэгтэй байсан юм.

-Золгүй явдал хэзээ болсон бэ?

-2007 оны хэдэн сард билээ... Гэнэт нэгэн орой асрамжийн газрын дүнзэн байшин нь шатсан. Нэлээд том дан байшин байсан.

-Шатаж байгаа байшинд хэдэн хүүхэд байсан бол?

-Тэр үед хориод хүүхэд байсан гэдэг. Хүүхдүүд ихэнх нь унтаж байсан. Байшин шатаж эхлэхэд том хүүхдүүд нь гарчихсан. Изабелла ч өөрөө гарч амжсан. Тэгээд хүүхдүүдээ бүртгэтэл гурван хүүхэд дутсан. Тэрээр дутуу хүүхдүүдийг аврах гээд галын машинууд ирэхээс өмнө хүүхдүүдийг аврах гэж оролдож. Хүүхдүүдийг нэрээр нь дуудаад "Миний хүүхдүүд хаана байна" гээд улалзсан гал руу орсон гэсэн.

-Дотор нь хүүхэд байхгүй байсан юм уу?

-Хоёр хүүхэд байсан. Түүнийгээ гаргаад, дахин нэг хүүхдийг олохоор буцаад орсон байгаа юм. Гэтэл нөгөө хайгаад байсан хүүхэд нь өмнө гарчихсан өөр газар байсан юм билээ. Ямар ч байсан хүүхэд эндээгүй.

-Яг яаж амиа алдсан юм бол?

-Хүүхэд хайж яваад утаанд хордоод, байшин дотроо ухаан алдаж. Галынхан хайх хугацаанд байшин нь нурж нас барсан юм шүү дээ.

-Гал гарсан шалтгааныг тодруулсан уу?

-Юунаас болсныг нь тогтоогоогүй. Ойр хавьд нь олон гэр байсан. Хүмүүсийн яриагаар цахилгааны холболт нь буруу хийснээс гал гарсан болов уу гэсэн таамаг байсан.

-Одоо хүүхдүүд нь хаа явна?

-Одоо томчууд нь төгсөөд явчихсан. 2007 оны явдал шүү дээ. Багачууд нь тэндээ байгаа. Шинээр их сайхан байшин баригдсан.

-Тэр байгууллага нь байгаа юм уу?

-Байгаа. Тэр асрамжийн газрын хүүхдүүд нь ажил үйлсийг нь үргэлжлүүлээд их сайхан сурч хүмүүжиж байгаа.

-Төр, засгаас ямар нэгэн шагнал, хүндэтгэл үзүүлсэн үү?

-Ямар ч анхаарал тавиагүй. Хэдэн сурвалжлагч төвийн хэдэн сонинуудад их бичсэн. Сурвалжлагчид "Гадаадын хүн ирж монгол хүүхдийн амийг аварч амь эрсдлээ" гээд бичээд байсан. Би ч олон удаа бичсэн. Тэгсэн чинь ямар ч арга хэмжээ аваагүй.

-Танд энэ тухай ямар материал байна. Юунд ашиглах вэ?

-Надаас өөр материал цуглуулж яваа хүн бий. УИХ-ын гишүүн Д.Энхбатын эхнэр Оюунцэцэг гэж эмэгтэй байгаа. Тэрээр энэ хүнийг алдаршуулахын төлөө хандивын данс нээсэн. Бид нар нийлээд ядаж хөшөөг нь босгохоор хөөцөлдсөн. Асрамжийн газрын өмнө хөшөөг нь босгож энэ охиныг мөнхжүүлэх гэсэн. Хэн ч зөвшөөрөөгүй. Газар ч өгөөгүй. Дурсгалын самбар босгох гэсэн бас л бүтээгүй.

-Одоо ямар ажил хийх гэж байна?

-Швейцарийн хөгжлийн агентлаг гэж байдаг. Тэдэнтэй холбогдоод чадвал Швейцар-Монголын найрамдлыг харуулсан уран сайхны кино, чадвал ном бичих бодолтой байна. Номонд орох материалаа цуглуулж байгаа. Номыг бол гаргачих байх. Харин кино бүтээхэд зардлын асуудал бий.

-Аав, ээж нь хаана байна?

-Нутагтаа байгаа. Эндсэнийх нь дараа захиа ирүүлж байсан.

-Тэр үед ирээгүй юм уу. Талийгаачийг хаана нутаглуулсан бэ?

-Талийгчийн шарилыг нутаг руу нь явуулсан. Эцэг, эхийг ңь Монгол руу уриагүй юм билээ.

-Манайхан яагаад ингэж хөндий хандсан юм бол?

-Би үүнд одоо хүртэл гайхдаг. Дөч, тавиад хүүхдийн ирээдүйг амиа алдан байж одоо ч гэрэлтүүлж байгаа хүний тухай хэн ч дурсахгүй байна. Тухайн үедээ шашных гэж буруутгаж байсан явдал ч гарсан. Тэрээр шашин номлодоггүй байсан.

http://www.medee.mn/main.php?eid=2856

a young lady who served in mongolia lost her life. This message catched my eye and so i read the whole article and thought it might be worth to drop a line in my post. (To clear the Confusion befor it comes up: We don’t now this lady)

This young lady (31) was serving there with a mission. She helped in a home for abused and handicaped kids. As a young christian she left home to go to mongolia. After 8 years of ministring to this poor kids, she got challenged. A fire broke out in the house. This brave women saved many of the kids, and sacrified her life. All the kids are safe and she lost her life. This reminds me on passage in the bible, it says: Greater love hath no man, or woman than this, that a man, or a woman lay down his life for his friends. (John 15:13)

Thank you Isabelle Sieber, for this worthwhile example. May the Lord receive you in his arms and reward you for all your ministry you have done in this world.

Google-ээс мэдээлэл хайх хялбар аргууд

Өдөр бүр дэлхийн өнцөг булан бүрт хүмүүс өөрт хэрэгтэй мэдээллээ Google-с хайж олдог. Гэхдээ бид Google-ийн бүх хайлтыг нь оновчтой ашиглаж чаддаггүйн улмаас хааяа бага зэрэг асуудалтай тулгардаг. Тэгвэл таны цаг завыг хэмнэх, хайлтыг тань илүү хялбар болгох аргуудаас хүргэе.

1. Тодорхой нэг өгүүлбэр олох - ” “ хашилтан дотор өөрт хэрэгтэй өгүүлбэрээ бичих бөгөөд Google яг тухайн бүтэцтэй өгүүлбэрийг хайх хайлтыг хийх болно. Жишээ нь: “Миний хайртай эх орон”

2. Ямар нэг зүйр үг, онч үгсийн үгийг мартсан бол мартсан үгнийхээ оронд * тавиад өгүүлбэрээ ” “ хийгээрэй. Жишээ нь: "ах нь * дүү нь сонсдог" 

3. Хэд хэдэн үгийг хайж олохдоо танд хэрэгтэй гэсэн үгнүүдээ | хашилтанд хийнэ. Google энэ үгийг агуулсан мэдээллийг хайх болно. Жишээ нь: алим | чихэр | хөгжим

4. Нэг өгүүлбэрт буй үгийг олохдоо & ашиглах бөгөөд хоёр үгийг & тэмдгээр холбовол нэг өгүүлбэрт орсон байдлаар хайна. Жишээ нь: Гүррагчаа & Жанибеков 

5. Тодорхой нэг үг орсон өгүүлбэрийг хайхдаа тухайн хэрэгтэй үгнийхээ өмнө зай авахгүйгээр +тэмдэг тавина. Жишээ нь: Монголын их дээд +сургууль

6. Харин танд шаардлагагүй үгийг хасахдаа тухайн үгний өмнө зай авахгүйгээр хасах тэмдэг тавина. Жишээ нь: Монголын их дээд –сургууль 

7. Тодорхой нэг сайтаар хайлт хийхийн тулд site гэж бичээд хоёр цэг тавина хайх сайтаа бичнэ. Жишээ нь: Монголын их дээд сургууль site:baabar.mn

8. Тодорхой нэг хэлбэрийн pdf, doc гэх мэт мэдээллийг хайхдаа mime гэсэн үгийн ашиглах бөгөөд хайж буй мэдээгээ бичээд ард нь mime: тавина мэдээнийхээ хэлбэрийг бичнэ. Жишээ нь: албан байгууллагын анкет mime: doc 

9. Өөрт шаардлагатай хэлээр мэдээлэл хайхын тулд lang-ийг ашиглана. lang–ийн араас хоёр цэг тавиад хэлээ сонгож бичнэ. Товчилсон хэлбэрээр бичих бөгөөд орос бол ru, Монгол бол mn гэх мэт. Жишээ нь: Чингис хаан lang:ru  (орос хэл дээр Чингис хааны талаар мэдээлэл гарч ирнэ гэсэн үг)

стратегийн ордуудынхаа ашгийг хэзээ жинхэнэ утгаар нь хүртэх болдоо

Манайхан ОТ, ТТ энтр гэсэн стратегийн ордуудынхаа ашгийг хэзээ жинхэнэ утгаар нь хүртэх болдоо. Ингэж гэрээгээ шинэчлэж байгаа нэртэй булаацалдаад байвал доорх түүх ойрхон л байх шиг. 


Төв Африкийн бүгд найрамдах улс гээд бий.  Францын колони байсан энэ орон дөрвөн сая хүнтэй, Украин шиг том газартай, алмааз, газрын тос, боксит, урааны нэлээд нөөцтэй, дэлхийн хамгийн ядуу газар. Энд уул уурхай огт хөгжөөгүй. Францчуудын ашиглаж байсан алмаазны уурхай бий нь үе үеийнхний удирдлага нарын зодооны ганц талбар. Төрийн эргэлт хийсэн нэг нөхөр улсаа Төв Африкийн хаант улс болгон зарлаж өөрийгөө эзэн хаанд ч өргөмжилж байсан. Улс төрийн тогтворгүй энэ газар өрнөдийнхөн хөрөнгө оруулалт хийхээс айдаг. Хийнгүүт нь л булааж авахаас гадна хоорондоо булаацалдаад төрөө эргүүлнэ байлдана, ер нь сүйдийг нь хутгана. Иймээс байгалийн баялаг руу нь хэн ч “шунадаггүй”. Сүүлийн хэдэн жил хятад, солонгосчууд гэнэдэн байгалийн баялагт нь нэлээд эрчимтэй хөрөнгө оруулаад эхэлсэн чинь дараагийн гарын төрийн эргэлт хийх шалтаг боллоо. Шинэ эзэн шудрага явдал тогтоохын тулд гадны хөрөнгө оруулагчидтай хийсэн бүх гэрээг эргэж харан өөрчлөнө гэдгээ зарлав. Яаж ч шинэчлээд одоо тийшээ хэн ч очихгүй биз. “Арьсны өнгө өөр боловч ааш үзэл нэгтэй дээ хөө” гэсэн нэг интернациональч дуу байдагсан. 

эх сурвалж - http://baabar.niitlelch.mn/content/5019.shtml

New UB Symbol

Сүүлийн хэдэн жил Шинэ Улаанбаатар, "New UB" гэж их ярих болсон. Бас шинэ удирдлагатай ч болоод улам гоё болж өөрчлөгдөж л байх шиг байна.

Харин одоо байгаа Улаанбаатар хотын лого нь арай л бүдүүдэг, мухар сүжгийн санагддаг. Тиймээс энэ гоё болж байгаа улсын нүүр царай нийслэл хотынхоо symbol-г гоё болгож өөрчилмөөр санагддаг. 

Иймд facebook дээр New UB Symbol гэх иймд груп нээсэн бөгөөд ннэ груп-т дэмжиж байгаа болон лого зохиох сонирхолтой хүмүүс нь хүссэнээрээ бүтээлээ оруулахыг урьж байна. Цаашлаад санал асуулгаар шалгаруулалт явуулж, UB Council, хотын захиргаа зэрэг холбогдох байгууллагуудад саналаа илэрхийлж яагаад болохгүй гэж ...

Одоо байгаа нь нээх том (авилгалийн) гүзээтэй, мөөмтэй, хүйтэн харцтай, ер нь царай муутай санагддаг. Энэ талаар маш товч мэдээлэл хүргэе. 

The official symbol of Ulan Bator is the garuḍa, a mythical bird in both Buddhist and Hindu scriptures called Khan Garuda or Khangar'd (Mongolian: Хангарьд) by Mongols. 

... гэж википедиа-д бичсэнээр бидний мэддэг хангарьд гэдэг маань garuḍa  гэгч Энэтхэг, Индонез, Тайланд зэрэг улсын шашны бэлэг тэмдэгт зохиомол шүтээний дүр юм байна.

Харин өндөр хөгжилтэй хотуудын симбол буюу бэлэг тэмдэг нь цаана л гэгээлэг байдаг даа ...

Монголчуудын мухар сүсэгийн талаар

Саяхан Баабар гуайн энэ нийтлэлийг уншаад хуваалцахыг хүслээ. Уншаагүй хүн нь уншаасай гэсэндээ...гэхдээ бүгдийг нь биш, гол хэсгийг нь:

... Галыг анх өнөөгийн хүмүүс биш, 300 мянган жилийн өмнө хүний өвөг болох хагас сармагчин хомо эрэтикус нар эзэмшиж эхэлсэн гэж үздэг. Ач тустай ч асар сүйтгэлтэй энэ физик үзэгдлийг эртний бүдүүлэг хүмүүс тахин шүтэхийн зэрэгцээ амьтай зүйл гэж итгэн айж эмээн өргөл өргөдөг байжээ. Гал “асах”, ”ноцох” гэж ярьдаг нь амьтай гэж үзэж буйн илрэл. Гал тахих заншил эртний бүх үндэстэнд байсан. Иргэншил буй болж, бөөгийн мухар сүсэг шашинаар солигдох үеэс галын тухай ойлголт өөрчлөгдөж эхэлжээ. Эртний Герегт хорвоо дөрвөн махбодоос бүрддэг гээд нэгэнд нь галыг тооцож байв. Аристотель тэгэж үзэж байсан юм шүү. Энэ нь дорно дахин руу орохдоо “мод”-ыг нэмээд таван махбод гэх болж. Персэд үүссэн манихэизм гэгддэг мани шашин гал шүтэх онол хөгжүүлэн тахих журмыг ёсчилжээ. Галаар ариутгах тэдний сургаалтусгай дэг бүхий номлол болсон. Мани шашин нүүдэлчдэд Уйгарын хаант улсын үед орж ирэн ихэд нөлөө үзүүлсэн байдаг. Угаасаа гал шүтдэг бөөгийн ёс дээр тусгай номлол болсон мани шашин орж ирэн улам төгөлдөржүүлэн ёс горимтой болгожээ. Гэхдээ тэнд оролцогчидыг яс хүйсээр нь ялгаж ангилж байсан зүйл үгүй л болов уу.

            Бөөгийн ёсыг бүгдийг нь авч үлдэж улам цэцэглүүлэн байж тусгаар тогтнолоо бэлэгдэнэ гэвэл их л хачин юм болно. Ганц монголчууд төдийгүй бүх хүн төрлөхтөн иргэншиж соёлжих хүртлээ нэг үгэндээ шашин буй болохоос өмнө бүгдээрээ бөөгийн мөргөлтэй байсан. Өнөөгийн герман, энэтхэг, араб үндэстний өвөг дээдэс ч хэдэн мянган жилийн өмнө гал ус уул овоо тахидаг, тэднийгээ цаанаа эзэнтэй гэж үзэн тахил өргөдөг бөө мөргөлтнүүд байлаа. Одоо ч европ зүгт “тахилын ямаа” гэж үг байдаг нь тэрхүү эртний бүдүүлэг заншлаас үүдэлтэй. Шарын шашин орж ирэхээс өмнө монголчууд бөөгийн мөн ч олон бүдүүлэг ёс гүйцэтгэдэг байлаа. Уул ус тахиж байгаа нь энэ гэж онгон залуу охидыг олноор нь усанд үйж алдаг байв. Нүүдэл даахгүй хөгширсөн нэгнээ аманд нь өөх чихэж араас нь ясаар гудруулан хороодог байв. “Ам барих ач” гэдэг үг энэ муухай заншлаас гаралтай. Охид хүүхнүүд алж уул усаа тахидаг байсан гээд дуулгачихвал өнөө хэд чинь хуулийн төсөл хийгээд хөөцөлдөөд гүйчих вий дээ!

            Эмэгтэй хүн бузар гэдэг “номлол” яах аргагүй хожим төвдөөс орж ирсэн. Буддын шашин Монголд орж ирэхдээ бөөгийн олон бүдүүлэг зэрлэг ёс горимыг халж соёлын их үрийг тарьсан. Тэдэнтэй суртал номоор төдийгүй хүч хэрэглэн тэмцсэн. Бөө нарыг хэдэн арваар нь амьдаар нь шатаан устгаж байсан баримт их бий. Гэвч өөрөө бас янз бүрийн балмад бүдүүлэг зан заншлыг ч чирэн оруулж ирсэн юм. Үүний нэг нь эмэгтэй хүн бузар гэх номлол. Буддагийн сургаалд үнэндээ ийм үзэл огтоос байхгүй. Төвдөд Буддын шашин орж ирэхээс өмнө тэд “бон” хэмээх өөрийн бүдүүлэг бөө мөргөлтэй байжээ. Тэдний үзэж байгаагаар хүмүүн нь Авалкиташвара хэмээх мич (үүний хувилгаан дүр нь Далай лам), Ролмаа хэмээх шулмас (ороолон гэж манайхан ярьдаг) хоёрын дундаас үүссэн юм байна. Хүсч болох сайн бүхэн мөнөөх мич өвгөөс, муу чанар болгон ороолон шулмасаас хүнд үлджээ. Иймээс хүн нь муу сайн аль аль чанарыг агуулна. Доктор Жэкил, мистер Хайд?

            Буддын ариун сургаал төвдийн бүдүүлэг бонтой холилдон “төвдийн шашин” гэсэн шинэ урсгал буй болгожээ. Тэр нь XVI зуунд Монголд нэвтрэхдээ Буддагийн дөрвөн үнэний хамт Ороолонгийн домгийг чирч ирэв. Эмэгтэй хүн цаанаасаа бузар амьтан ба тэр нь сард нэг удаа цус хэлбэрээр доош гардаг гэж үзнэ. Үнэндээ бол үр тогтоогүй өндгөн эс хагарч байгаа нь тэр шүү дээ. Бурхан энэ ертөнцөд хүн, шимпанзэ, далайн гахай гэсэн гуравхан амьтанд орооноос үл хамаарсан сарын юм гээчийг хайрласны хүчинд бид бүхэн улирлаас үл хамааран сексдэж чаддаг. Тэгэхээр энэ бол бурханы ариун бэлэг гэлтэй. Лам нар есөн бузар гэдэгтээ эмэгтэйчүүдийн сарын тэмдгийг оруулж тооцно. Төрж буй эмэгтэйн сав руу бузрыг гадагш гаргахгүй хэмээн босгоны шороо, шар навтас, нохойн хонхорцог, хөсрий яс зэргийг зөрүүлж чихнэ. Энэ тэнэг ёс заншлаас болж ХХ зууны дунд үе хүртэл монголчуудын төрөлт маш доогуур байв. Балиар заншил халагдсаны дараа монголчууд 1960 онд анх удаа саяулаа болж байсан. Энэ байдлыг нүдээр үзсэн Оросын жуулчин Пржевальскиймонгол үндэстэн удахгүй мөхөн алга болно гэж тэмдэглэж байлаа.Энэ уламжлалыг цаад хэдэд чинь дуулгахгүй байх юмсан!

            Овоо тахих ёс бол нүүдэлчдийн нэн эртний заншил. Төвдийн шашин орж ирүүтээ үүнтэй ихэд тэмцсэн боловч дийлээгүй юм. Овоо тахивал тэдэн бодоор торгоно гэх мэтийн Алтан ханы зарлиг гарч л байсан. Сүүлдээ лам нар дийлэхээ болихоороо өөрснөө очиж ёслолыг нь удирдах болжээ. Бөөгийн ёсоор овоо шүтэхэд бургасыг их голчилдог. Бургас аваачиж өрөн шовойлгоно. Бургас гэдэг нь олон тоо, ганц тоон дээр “бурган”. “Бурхан” гэсэн үг эндээс үүдэлтэй гэж доктор С.Дулам нотолдог нь үнэний хувьтай болов уу. Ийм ариун зүйл дээр оролмоо шулмасаас гаралтай эм хүн ойртож болохгүй гэдэг номлол шар лам нараас л гарсан хэрэг.

            Нүүдэлчид бол факт баримтыг төдийлөн тоодоггүй, домгийн сэтгэлгээтэй хүмүүс. Үүний нэг тод илрэл нь тулганы хэрээ хошуу, үүнийг эсэргүүцсэн бэлэг тэмдэг болох хатны өмсгөл, хүүхдийн соосой юм. Тогоо тогтоохын тулд хошуу байх нь зайлшгүй. Үүнийг хэн нэг нь манж нар Монголын голомт руу өнгийж байгаагаар анх дүрслэн ярьсан болов уу. Эмэгтэйчүүд үсээ цавуудан дэрвийлгэж хангардын дүрд хувилсан ба хүүхэд нь хангардын зулзгыг дуурайн толгой дээрээ хоёр соосой ургуулсан гэдэг бол яах аргагүй зохиомол домог. Учир юу гэвэл хатан өмсгөл нь манж үндэстний хувцас. Эрчүүд тав гэзэг тавих, хүүхэд соосой ургуулахыг манж нар 1644 онд Хятадыг эзэлсний дараа бүх нийтээр даган дуурайх хууль гаргаж байв. Нүүдэлчдийн эртний хувцас зах энгэргүй байсан. Энгэр зах мөн л хожим манж хятадаас орж ирсэн. 1911 онд Гадаад Монгол ч, Хятад ч Манжийн Чин гүрний эрхшээлээс гарсан. Манжийг эсэргүүцсэн нэг том бэлэг тэмдэг нь тав гэзгээ тайрч хаях хөдөлгөөн байлаа. Хятадын хувьсгалын эцэг Сун Ятсэн Лондонд байхдаа олны өмнө тав гэзгээ хусаж Манжийн заншил байтугай хуулийг нь эсэргүүцэж байгаагаа илээр харуулж байв. Сүүлд нь тав гэзэг авах, хүүхдийнхээ соосойг хусах нь Хятадад бүх нийтийн эсэргүүцлийн бэлэгдэл, нэг ёсны хөдөлгөөн болж байв.

            Ардын намын Бодоо хувьсгалчирхсандаа биш хуучин бүдүүлэг заншлыг халах гэж аргаа ололгүй хүүхэн чавганц нарын үсийг тайрч, нудрага сэлтийг нь урж хаясан бололтой байдаг. Сун Ятсэнийг дуурайсан байж ч болох. Нудрага бол хүйтэн газрын хүмүүст нэг ёсны бээлийний үүрэг гүйцэтгэдэг байхаа. Халуун газрынхан нудрагатай байх нь харагддаггүй юм. Нудрагыг манжууд албадаж байгаагүй, зүгээр л Бодоод бүдүүлэг санагдсан байх. Бээлий гарчихаад байхад гэж бодоо байлгүй дээ, зайлуул. Ер нь Монголын төр нэг эргэхээрээ шашин мөргөл, хуучирсан зан заншилд их л хатуу ширүүн ханддаг өвөрмөц онцлогтой сонин зантай. Чингис хаан улсынхаа гол бөөгийн нурууг хугалан алж байсан. Хожим төвдийн шашин орж ирэхийн үед бөө нарыг хориглон устгах ажлыг хааны зарлигаар төрийн нэрийн өмнөөс гүйцэтгэж байлаа. Гучаад оны үед хэдэн арван мянган лам нарыг устгаж бүхий л сүм хийдийг шатаах ажил төрийн нэрийн өмнөөс гүйцэтгэгдсэн. Ард түмэн ч энэ болгоныг хэлмэгдүүлэлт, хүний эрхийг зөрчлөө, шашин заншлыг устгалаа гэхээсээ төр хатуурч эрхийг нь булаацалдсан даврагчдыг шийтгэж байна гэж хардаг байсан юм.

            Хүн төрлөхтөн хэзээ нэг цагт бүдүүлэг дорой сүргийн амьтан байсан. Олон арван мянган жилээр нүцгэн шалдан гүйж түүхий жимс түүж иддэг байлаа. Доройгийнхоо хэмжээгээр бүгдээрээ л сайн муу сайхан муухай зан заншил ёс дэгтэй байв. Цаг улиран ухаан хат сууж, хөгжин дэвжихийн хэрээр муугаа орхин сайнаа хөгжүүлсээр соёлжиж иргэншин өдий хүрсэн. Амазоны шугуй, Филиппиний уулс, Австралийн цөл, Андын нуруу, Калахарын саваанд цөөн тооны үндэстэн л өдгөө өнөөгийн соёл иргэншлээс хоцрон бүдүүлэг бөө мөргөл, хачин гэмээр зан заншлаа авч үлджээ. Зурагтаар тэдний тухай хачирхан үзэж шогширч байхад харин зугаатай. Гэвч бидний өвөг дээдэс ч олон мянганы өмнө иймэрхүү л амьдралтай байсан шүү гэж бодохоор өдий зэрэгтэй болсондоо бахархмаар. Хүн төрлөхтөн хөгжихийн хэрээр хоцрогдол буурай байдлаа гээсээр ирсэн. Муугаа үлдээж сайнаа авч төгөлдөршүүлсээр ирсэнд л хүн төрлөхтний хөгжил дэвшлийн логик оршино. Дундад зууны үед шинжлэх ухаан буй болон хөгжихийн цагт Европт “тэнэгүүдийн хөлөг онгоц” гэсэн цуврал онигоо ихэд тархжээ. Одоогийн хувилбар нь “галзуугийн больницийн онигоо” эсвэл оросуудынхаар бол “чукчагийн онигоо” л юм биз дээ. Бүдүүлэг тэнэг байдлыг илчлэн нийтээр шоолж байсан нь мунхагаасаа салахад ихэд тус болсон гэж ярьдаг юм билээ.

Бид XXI зууны иргэд. Атом цөмийн бүтэц, ген хромосомын нууцыг дунд сургуулийн хүүхдэд албадаж зааж өгдөг. Бидний монголчууд хүн амд ноогдох сансрын нисгэгч, идэж буй мах, одон медаль, дээд сургуулийн дипломоороо дэлхийд үнэмлэхүй тэргүүлдэг. Тиймээ, бид ХХ зуунд морио унаж модоо тохсоор тэртээ дундад зуунаас давшин орж ирсэн. Өнгөрсөн зуун жилд бид иргэншиж соёлжиж, дэвшиж хөгжсөн хурдаараа тэргүүлсэн энэ дэлхийн цөөхөн үндэстэний нэг. Алуулж талуулж, түймэрдүүлж шатаалгаж түмэн зовлон туулсан ч гэсэн бид өнөөдөр шинжлэх ухаанжиж, техникжиж технологижсон ХХI зууны хөл нийлүүлсэн бүрэн эрхт гишүүн үндэстэн. Бид хэл соёл, уламжлалаа хадгалан монгол үндэстний гэх болгоныг биедээ шингээн оршин оршихын зэрэгцээ хүн төрлөхтний нийтлэг хөгжил дэвшилээс хоцрохгүй өнө мандах заяа буянтай ард түмэн. Бидний хүрэх гэж тэмүүлж байгаагаас - бидэн шиг болох юмсан гэж мөрөөдөж байгаа үндэстэн улам олон болсоор байна. Бидний монголчуудад дэлхийн бусад үндэстнээс илүү гарч гаж содон болсон юу ч байхгүй, гэхдээ бид аль ч үндэстнээс дутаад доройтоод байх юм үгүй. Бид гоц үндэстэн биш, гэхдээ дорой буурай нь бас биш. Бидэнд асар их ирээдүй бий.

Жинхэнэ "НАЙЗ" гэж хэн бэ?

Сүүлийн үед facebook-т тараад байгаа нэгэн статус мэссэжийг хуваалцмаар санагдлаа. Жинхэнэ "НАЙЗ" гэдгийг гоёоор тодорхойлон илэрхийлж ээ:

Найз гэж хамт уудаг нөхрийг хэлэхгүй. Харин архи уулаа гэж загнаж зэмлэдэг нөхрийг хэлнэ. Найз гэж хамт сууж эхнэрээ муулдаг нөхрийг хэлэхгүй. Харин бурууг нь өөрт нь хэлж өгдөг нөхрийг хэлнэ. Найз гэж буруу ч юм хийж байсан зөв гэж магтдаг нөхрийг хэлэхгүй. Харин амьдрал нь нурах гэж байгааг анхааруулж сануулдаг хүнийг хэлнэ. Найз гэж буруу зүйлд уриалдаг нөхрийг хэлэхгүй, харин зөв замыг зааж өгдөг хүнийг хэлнэ. Найз гэж цагийн хулгайчийг хэлэхгүй. Харин цаг хугацааг үржүүлж өгдөг хүнийг хэлнэ. Найз гэж чамайг хэтрүүлж эсвэл дутуу үнэлдэг хүнийг хэлэхгүй. Харин байгаагаар чинь бодитой үнэлдэг хүнийг хэлнэ. Найз гэж чиний доторх эрдэнэсийг өөр хэн ч олж хараагүй байхад олж харж урам өгч, босгон байгуулагчийг хэлнэ. Найз гэж чамайг хэн нэгэн учраас нөхөрлөдөг нэгнийг хэлэхгүй, харин хэн ч биш байхад чинь сонгосон хүнийг хэлнэ. Та хэдэн найзтай юм шиг байна?

Гаж жишгүүд

2007 онд бичиж байсан нэг бичлэгээ шинэчлээд, дахин нийтлэмээр санагдлаа. Одоо ч хэвэндээ байгаа байх...

"... Надад нэг мөрөөдөл бий. Би хэзээ нэгэн цагт миний хүү арьсныхаа өнгөнөөс бус хийсэн хэргээсээ болж шоронд суух сайхан үе ирнэ гэж мөрөөддөг." ~ Мартин Лютер Кинг ~

Үүнтэй агаар нэгнээр сэтгэвэл, Монголд олон буруу итгэл, үнэмшил буюу "гаж жишгүүд" байсаар байна.

Хүмүүс хар цагаан утас барьдагийнхаа төлөө биш, утасаа бүрэн ашиглаж мэддэггүй байж, үнэтэй утас барьчаад халаасандаа мөнгөгүй байгаагынхаа төлөө гадуурхагддаг байгаасай.

Жолоочид замын хөдөлгөөнд оролцохдоо урдуур нь шахаж дайрч гарчаад өөрийгөө "баатар"-т тооцож онгирох биш, бусдад зам тавьж өгч, хүндлүүлж баатар болдог байгаасай.

Хүмүүс Excel машин унадагынхаа төлөө биш, амьдралынхаа төлөө зүтгэдэггүй, машин ч гүй байж нэгнийгээ муулдгынхаа төлөө шоолуулдаг байгаасай.

Хол байгаа хогийн саванд хог хийсэн нэгэндээ "аая, соёлтой" гэж даапаалах биш, тамхи татаж, акуркы нь хол нясалж хаяад шүлсээ хүчтэй нулимах нэгнийгээ "аая, хулигаан" гэж даапаалдаг болоосой.

10 жилийн сурагчид хүнтэй унтаж, архи ууж үзсэнээрээ онгирох биш, тэдгээрийн муу үр дагаварыг мэддэг, бусдыг дууриах биш, өөрийнхөө бодлоор зөв биеэ авч явдагаараа онгироосой.

Айлийн хүүхдүүд мөнгөгүйдээ биш, мэдлэггүйдээ гадаадад улсын зардлаар сурах шалгалтанд унадаг байгаасай.

The Power of Ideas

Knowledge and information is being created and shared globally at a faster rate than ever before. In world of real-time news, consumer-ceased content and everything online we are even exceeding our ability to store the data we have created. With more brains and more computing power the speed of innovation is increasing - along with our ability to copy those innovations rapidly. We are all increasingly becoming knowledge workers, finding, harnessing and nurturing ideas, whether new, borrowed, adapted or occasionally radical breakthroughs. Be faster, be smarter, be more creative, are recurring mantras across the world in all aspects of life and work.

So where do we look for inspiration? Where do we find a stream of ideas that we can build from? An interesting book from Andy Boynton and Bill Fischer, with William Bole, offers some important insights into the realm of idea hunting - perhaps even an emerging profession in its own right? The Idea Hunter is subtitled "How to find the best ideas and make them happen." The most important word in the entire title is "find." The key myth that this book exposes is that ideas are seldom breakthrough, new discoveries of momentous importance that spring from the brains of the gifted creative or super-intelligent scientist toiling in splendid isolation in a lab. Rather, ideas are everywhere and even the normal among us can find them, shape them and create value from them - if we take the time to look.